Uluslararası Taşıyıcı Sorumluluk Sigortası (CMR)

Türkiye’den yurt dışına veya üçüncü ülkeler arasındaki uluslararası taşımalar sırasında taşıyıcının CMR Konvansiyonu ve ilgili mevzuat uyarınca hukuki sorumluluğunu güvence altına alan kritik sigorta çözümüdür.

Uluslararası Taşıyıcı Sorumluluk Sigortası Nedir?

Bu sigorta, uluslararası karayolu taşımacılığı yapan nakliye şirketlerinin CMR Konvansiyonu başta olmak üzere, ilgili uluslararası konvansiyonlar ve yerel mevzuat uyarınca, malın kaybı, hasarı veya gecikmesi sebebiyle yükle ilgili kişilere karşı doğabilecek sorumluluklarını poliçe limitleri dahilinde güvence altına alır.

Temel Amaç

Sınır aşan lojistik operasyonlarda taşıyıcının yasal yükümlülüklerini finansal zarara dönüşmeden karşılamak, müşteri taahhütlerini ve şirket bilançosunun sürekliliğini korumaktır.

Kimler İçin Uygundur?

Düzenli olarak uluslararası hatlarda karayolu taşımacılığı yapan, parsiyel (LTL) veya komple (FTL) yükleme yapan tüm lojistik ve nakliye firmaları için vazgeçilmezdir:

Uluslararası Nakliyeciler: Türkiye’den yurt dışına/yurt dışından Türkiye’ye ve üçüncü ülkeler arası taşıma yapanlar.
Hat Operatörleri: Düzenli Avrupa, Orta Doğu, CIS ve KKTC hatlarında faaliyet gösterenler.

Multimodal Taşıyıcılar: Karayolu ayağını içeren parsiyel ve komple taşıma organizatörleri.
3PL/4PL ve Alt Taşıyıcı: Alt yüklenici (subcontractor) kullanan ve sorumluluk zincirini yöneten büyük yapılar.

Hukuki Çerçeve – CMR ve Diğer Rejimler

Poliçenin temelini, uluslararası taşımacılığın yasal sınırlarını belirleyen konvansiyonlar oluşturur:

Uluslararası Hukuki Rejimler

CMR (Karayolu ile Uluslararası Eşya Taşıma Sözleşmesi): Karayolunda taşıyıcının sorumluluğunun esaslarını, istisnaları ve tazminat hesap yöntemlerini belirler. Zıya, hasar ve gecikme sorumluluğunun temel referansıdır.
SDR Bazlı Limitler: Tazminatlar, uluslararası rejimlerde genellikle SDR (Özel Çekme Hakkı) bazlı kilo veya kolî limitleriyle sınırlanır. Poliçeniz bu sınırlara uygun kurgulanır.
CMR Senedi: Taşıma sözleşmesinin temel delilidir; rezerv şerhleri ve teslim kayıtları için hayati öneme sahiptir.

Temel Kapsam (Standart)

Fiziksel Kayıp/Hasar: Kaza, yangın, çalınma, darbe gibi harici etkiler sonucu malın zıyaı/hasarı.
Gecikme Sorumluluğu: CMR’de tanımlı ölçüde ve tazmin üst sınırları dahilinde, taşıyıcının gecikmeden kaynaklanan hukuki sorumluluğu.

Hukuki Savunma: Sigortalının aleyhine açılan tazmin davalarında makul avukatlık ve yargılama giderleri (limit dâhilinde).
Rücu Hakları: Zarar ödemesi sonrası kusurlu üçüncü kişilere karşı rücu süreçlerinin desteklenmesi.

Genişletilmiş Teminatlar (Modüler Seçenekler)

Hırsızlık–Gasp–Soygun: Avrupa başta olmak üzere riskli koridorlarda, güvenlik şartlı (GPS, güvenli park) limit artışı.
Reefer – Sıcaklık Sapması: Soğutucu arızası ve ısı sapmalarında teminat (datalogger zorunluluğu).
Alt Taşıyıcı Sorumluluğu: Fiili taşımayı gerçekleştiren alt yüklenicinin (subcontractor) hatalarına karşı genişletme.
Kıymetli Emtia Klozları: Elektronik, tütün, alkol, lityum piller gibi yüksek riskli emtialar için ilave güvenlik ve limit.
DIC/DIL: Multimodal taşımalarda (deniz/hava/demir) diğer rejimlere kıyasla oluşan fark teminatı yaklaşımı.

Yaygın İstisnalar (Teminat Dışı Kalan Haller)

Aşağıdaki durumlar, genellikle taşıyıcının ağır kusuru veya malın doğası gereği teminat dışı kalır:

Malın Öz Ayıbı: Yetersiz paketleme, malın kendi ayıbı (inherent vice), normal fire/eksilme.
Ağır İhmal: Kasıt, alkollü/ehliyetsiz sürüş, hız ve dinlenme süreleri ihlalleri.

Cezai Yaptırımlar: Dokümantasyon ve Gümrük/TIR ihlalleri sonucu doğan cezai yaptırımlar.
Salt Mali Kayıp: Fiziksel hasar yoksa, gecikme kaynaklı mali kayıplar (pazar kaybı vb.).

Limit, Muafiyet ve Program Mimarisi

Limit Yapısı

Limit Türleri: Olay Başı Limit, Taşıt (Vehicle) Limit ve Yıllık Toplam (Agrega) Limit belirlenir.
CMR Uyumu: Limitler, SDR eşiklerine ve konvansiyon kaynaklı üst sınırlara uygun olarak tasarlanır.
Muafiyet (Deductible): Küçük zarar frekansını yönetmek için dosya başı sabit/yüzdesel muafiyetler uygulanır.
Coğrafi Kapsam: Poliçede belirtilen Avrupa/UK, CIS, Orta Doğu, KKTC gibi güzergâh ve ülkelere özgü şartlar yer alır.

Prim (Fiyat) Nasıl Belirlenir?

Uluslararası riskler nedeniyle prim hesaplamasında operasyonel disiplin ve rota detayı kritiktir:

Rota ve Koridor Riski: Yüksek hırsızlık riskli Avrupa şehirleri/park bölgeleri ve sınır kapıları riski.
Emtia Profili: Hırsızlığa hassas (elektronik), kırılgan, ısı kontrollü veya tehlikeli madde (ADR) taşınması.

Operasyon Disiplini: GPS/Telematik kullanımı, çift şoför uygulaması ve güvenli park politikaları.
Alt Taşıyıcı Oranı: Alt yüklenici kullanım oranı ve bu sözleşmelerin yönetim disiplini.

Operasyon ve Uyum – En İyi Uygulamalar

Hasar anında CMR kapsamından tam faydalanmak ve sigorta şartlarını ihlal etmemek için:

Evrak ve Güvenlik

CMR Evrakı: Yükleme ve teslimde rezerv şerhi (hasar/eksik çekincesi) mutlaka düşülmeli.
Güvenli Park: Özellikle Avrupa’da sertifikalı, aydınlatmalı ve korumalı park yerleri kullanılmalı.
Mühür ve GPS: ISO konteyner mühürleri ve canlı izleme (telematik) kayıtları tutulmalı.

Özel Yük Disiplini

Reefer Disiplini: Datalogger çıktısı ve set sıcaklık bilgileri her seferde kontrol edilmeli.
ADR ve TIR: Tehlikeli madde belgeleri ve TIR/T1 gümrük prosedürlerine sıkı uyum sağlanmalı.
Alt Taşıyıcı Sözleşmeleri: Alt yüklenicinin sigorta zorunluluğu ve sorumluluk zinciri sözleşmelerle netleştirilmeli.

Hasar ve İhtar Süreci – Adım Adım

Olayın Anında Tespiti ve Bildirimi
Kaza/çalınma/hasar anında emniyet ve ilgili yerel otoritelere bildirim yapın. Olay yeri güvenliğini sağlayın.
Delil ve Evrak Toplama
Olay yerinin foto/videosu, GPS logları, mühür durumu, sürücü beyanı, kaza tutanağı ve CMR senedi eksiksiz toplanır.
Sigortacı İhbarı ve Ekspertiz
Poliçe numarası ve olay özetiyle 7/24 sigortacınıza bildirim yapın. Eksperin (surveyor) atanmasını sağlayarak hızlı koordinasyon kurun.
Rücu ve Hukuki Hakların Korunması
CMR Konvansiyonu sürelerine dikkat ederek, kusurlu üçüncü kişilere karşı (yük sahibi dahil) süresi içinde protesto/ihtar çekerek rücu hakkınızı saklı tutun.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Taşıyıcı Sorumluluğu, yalnızca sizin hukuki kusurunuzdan kaynaklanan ve CMR Konvansiyonu gibi uluslararası rejimlerce belirlenen yükümlülüklerinizi karşılar. Emtia Sigortası ise mal sahibinin malını, kusurunuz olup olmadığına bakılmaksızın (kaza, yangın, doğal afet vb.) korur. İki sigorta türü birbirinden farklıdır.

Hayır. CMR'de gecikme sorumluluğu, taşınan malın taşıma ücreti ile sınırlıdır ve belirli üst sınır şartlara tabidir. Taşıyıcı Sorumluluk poliçesi de bu konvansiyon sınırları dahilinde teminat sağlar.

Hayır. Hırsızlık teminatı, ülkenin veya güzergâhın risk profiline göre değişir. Özellikle yüksek riskli bölgelerde çift şoför, GPS takibi ve güvenli (gözetimli) park yeri gibi ek güvenlik ön koşulları aranır. Bu şartlar sağlanmadığında teminat kapsamı daralabilir.

Poliçenize "Alt Taşıyıcı Sorumluluğu Klozu" eklenmiş ve alt taşıyıcı ile aranızdaki sözleşme–evrak şartları (rücu hakkının saklı tutulması vb.) poliçede belirtilen disiplinle yönetiliyorsa, evet, kapsam genişletilebilir.

ADR (Tehlikeli Maddelerin Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması) kurallarına sıkı sıkıya uyum ve özel şartlar sağlandığında, ADR ihlali kaynaklı sorumluluklar için sınırlı teminatlar poliçeye eklenebilir. Detaylı risk analizi gereklidir.

CMR Sorumluluğunuzu Güvence Altına Alın

Uluslararası taşımacılık operasyonlarınızda, CMR Konvansiyonu kaynaklı hukuki risklere karşı en kapsamlı çözümlerle şirket bilançonuzu koruyun.

WhatsApp'tan Sorun

Uluslararası taşımalarda, CMR kaynaklı tazminat tutarı, malın gerçek değerini karşılamayabilir. Müşterilerinize, malın değerini tam güvence altına almak için Emtea Sigortası yaptırmalarını tavsiye edin.